حذف سورفکتانت کاتیونی ستیل تری متیل آمونیوم برومید (آلایندۀ موجود در پساب های صنعتی) با استفاده از پوستۀ برنج

چکیده مقدمه: سورفکتانت ها در صنایع شیمیایی مختلف نظیر صنایع شوینده و پاک کننده ها کاربرد دارند؛ در تولیدات گوناگونی از قبیل روغن موتورها، محصولات وابسته به صنایع دارویی، شوینده ها و عوامل شناورساز نمایان می شوند. متاسفانه به کار بردن سورفکتانت ها می تواند به آلودگی محیط زیست منجر شود و مشکلات جدی برای تصفیۀ پساب های کارخانه ها ایجاد کند. تکنیک های زیادی برای حذف سورفکتانت ها از محیط های آبی به کار گرفته شده است. در بین این ها تجزیۀ بیولوژیکی، اوزوناسیون و استخراج را می توان نام برد که معمولاً هزینه بر هستند و ممکن است به خاطر استفادۀ بیش از حد مواد شیمیایی آلودگی ثانویه داشته باشند. هدف: بررسی برجذب ستیل تری متیل آمونیوم برومید(ctab)، به عنوان الگویی از یک سورفکتانت کاتیونی موجود در محلول های آبی، با استفاده از پوستۀ برنج به عنوان جاذب مواد و روش ها: غلظت باقی مانده ctab در محلول آبی به وسیلۀ طیف نورسنجی، با استفاده از روش پیکریک اسید و در طول موج 375 نانومتر تعیین گردید. اثر پارامترهای مهم از قبیل ph محلول، زمان تماس، غلظت اولیۀ ctab و مقدار جاذب بر روی برجذب ctab با پوستۀ برنج بررسی شد. غلظت ctab به وسیلۀ طیف نورسنجی با استفاده از روش پیکریک اسید، در طول موج 375 نانومتر تعیین گردید. نتایج: مقدار برجذب ctab با افزایش زمان تماس، مقدار پوستۀ برنج و کاهش غلظت اولیۀ ctab، افزایش یافت. برجذب ctab به وسیلۀ پوستۀ برنج بسیار سریع بود؛ به طوری که بعد از گذشت 5 دقیقه، بیش از 90% از ctab حذف گردید. در بررسی اثر ph، مشاهده شد که ph تاثیر چندانی بر روی مقدار جذب ندارد. بنابر این، پوستۀ برنج می تواند در ph های مختلف در حذف آلاینده های صنعتی نظیر سورفکتانت های کاتیونی کاربرد عملی داشته باشد. ظرفیت جذب پوستۀ برنج در شرایط بهینۀ ph برابر 6 و زمان تماس 30 دقیقه برابر با mg/g 75/4 تعیین شده است. نتیجه گیری: پوستۀ برنج جزو ضایعات کشاورزی است. تجزیۀ بیولوژیکی شده، به راحتی و با قیمت بسیار ارزان قابل تهیه است و یک جاذب طبیعی و سازگار با محیط زیست به شمار می رود. بنابراین، می تواند به عنوان الگویی مناسب برای حذف سورفکتانت های کاتیونی نظیر ctab استفاده گردد.